Bağışıklık sistemini etkileyen değerli ögelerden biri de bağırsak sağlığı…
Bedenin ikinci beyni olarak da tanımlanan bağırsaklar, obeziteden depresyona kadar birfazlaca hastalığa davetiye çıkarabiliyor.
Bağışıklık sistemi hücrelerinin büyük bir kısmını bulunduran bağırsakların korunması, bu manada büyük ehemmiyet taşıyor. Hususa ait açıklamalarda bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Uzm. Dr. Ayşegül Öziş, insanların sağlıklı yaşayabilmesi için mikrobiyota yani bağırsaklardaki canlılar, bağışıklık sistemi ve sindirim sistemindeki mukozal bütünlüğün fazlaca kıymetli olduğunu belirtti.
Öziş, “Bağırsaklarımız bedenin bununla birlikte ikinci beyni olarak da tanımlanır. Buradaki ufak bir sorun depresyondan obeziteye, iltihaplı bağırsak hastalığından kansere dek bir hayli meseleye da davetiye çıkarabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
HAREKETSİZ HAYAT ÜSLUBU, BAĞIRSAKLARI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Öziş, son senelerda artan sistemsiz, denetimsiz ve fast food beslenme, gerilim, sigara tüketimi ve koronavirüs enfeksiyonu ile daha da artan hareketsiz hayat üslubunun da tesiriyle sindirim sistemimizin bilhassa de bağırsakların olumsuz etkilenebileceğini vurguladı.
“BAKTERİLER DÜNYASINA ‘MİKROBİYOTA’ İSMİNİ VERİYORUZ”
Bağırsaklarda mikrobiyota ismini verilen ve trilyonlarca bakteriden oluşan bir yapı olduğunu, bu yapı içerisinde yararlı ve ziyanlı denilen mikroorganizmaların bir arada bulunduğunu, hareketsizlik, sıhhatsiz beslenme, gerilim üzere niçinler mikroorganizmalar içindeki dengeyi bozarak, bağırsak dostu denilen bakterilerin azalmasına, ziyanlı bakterilerin de çoğalmasına niye olduğunu tabir eden Öziş, şunları kaydetti:
“Bu durum, bağışıklık sistemimizin zayıflamasına ve bir fazlaca hastalığın oluşmasına da taban hazırlar. Bağırsaklarımızda 100-150 trilyon kadar bakteri yaşar. Bizimle birlikte yaşayan bu bakterilerin bir kısmı güzel, bir kısmı ise berbat bakteri olarak kıymetlendirilir ve hepsi bir istikrar ortasındadır. Bu istikrarın bozulması, bağırsak sıhhatinin bozulması manasına gelir. Bakteriler dünyasına ‘mikrobiyota’ ismini veriyoruz.
“UYKU MESELELERİ BAĞIRSAK SIHHATİNİ NEGATİF ETKİLER”
Sağlıklı bir mikrobiyota beden düzeneğinin sağlıklı bir biçimde yaşaması için değerlidir. Başta antibiyotikler olmak üzere gereksiz ilaç kullanması, hareketsiz ömür, obezite, sıhhatsiz beslenme, sigara, alkol, gerilim ve uyku meseleleri bağırsak sıhhatini negatif tesirler. Bilhassa antibiyotikler, ziyanlı bakterileri öldürürken bağırsaktaki güzel bakterileri de öldürür. bu biçimdece bağışıklığımız zayıflar ve hastalıklara yakalanma riskimiz de artar.”
“SAĞLIKSIZ BAĞIRSAK, SEROTONİN EKSİKLİĞİNE YOL AÇAR”
Öziş, bağırsaklarda bulunan bakterilerin sayısı ve çeşitliliği ne kadar zenginse, o kadar sağlıklı bir mikrobiyota olduğunu aktararak, “Bu da bizi biroldukca hastalıktan korur, beden düzeneğimizin sağlıklı çalışmasını sağlar. Bağırsaklarımız ve bağırsak bakterileri birtakım nörokimyasallar üreterek beynin ruh, hafıza ve öğrenme durumunu da tesirler. Sıhhatsiz bağırsak, memnunluk hormonu olarak bilinen ‘serotonin’ eksikliğine niye olur. Serotonin eksikliğinde huzursuzluk, gerilim, tasa, sonluluk, depresyon üzere belirtiler görülür. Yani sağlıklı ve memnun bağırsaklar, sağlıklı ve memnun bir insan manasına gelir.” değerlendirmesinde bulundu.
BAĞIRSAK SIHHATİ İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Bağırsak sıhhati için en uygun diyetin Akdeniz diyeti olduğunu belirten Öziş, probiyotik bakımından varlıklı, işlenmemiş, bol bol zerzevat ve meyve tüketilmesi, fruktozdan varlıklı mısır şurubundan uzak durulması gerektiğini, D vitamini bağırsak sıhhati için son derece değerli olduğunu belirtti.
“YEMEK YERKEN ÇABUK ETMEMEK VE BESİNLERİ YETERLİ ÇİĞNEMEK GEREKİR”
Öziş, ayrıyeten kaliteli fermente besinlerden zeytin, turşu, yoğurt, kefir, sirke tercih edilmesi, elma, muz, bitter çikolata, enginar, keten tohumu, yer elması, sarımsak, mantar, soğanın da bol bol tüketilmesi gerektiğinin de altını çizerek şu tabirleri kullandı:
“Yemek yerken tez etmemek ve besinleri uygun çiğnemek gerekir. GDO’lu, paketli besinler, rafine şeker, yapay tatlandırıcılar, doymuş trans yağlar, hava kirliliği, sigara dumanı, biroldukça kimyasal bağırsak ve sindirimi olumsuz tesirler. Antibiyotikler, antiromatizmal ilaçlar, kortizon, doğum denetim hapları, mide ilaçları, kanser ilaçları ve antidepresanlar da tıpkı biçimde mide bağırsak sistemine ziyan verir. Hekim tarafınca tavsiye edilmedikçe antibiyotik ve romatizmal ilaçlar kullanılmamalıdır.”
45 YAŞ ÜSTÜNE 5 YILDA BİR TARAMA ÖNERİLİYOR
Öte yandan, 45 yaş üstündeki şahıslarda muhtemel bağırsak kanserinin erken teşhisi için 5 yılda bir tarama hedefiyle kolonoskopi yapılması öneriliyor. Bu süreç ile var ise polip denilen ve vakit içinde kansere dönüşebilen lezyonların çıkarılması ile kanser gelişmeninin önüne geçilebiliyor.
Ayrıyeten, makattan taze kırmızı kanaması olanlar yahut dışkısında kapalı kan saptananlara; birinci derece akrabasında kalın bağırsak kanseri yahut polip hikayesi olanlara; denetim maksadıyla bağırsak kanseri yahut polipi hikayesi olanlara; çekilen başka sinemalarda kalın bağırsakta kuşkulu görünüm saptanan şahıslara; geçmeyen ishali olanlarda ishal sebebinin araştırılması hedefiyle; ülseratif kolit ve Crohn hastalığı üzere bağırsak hastalıkları olanlara; sebebi açıklanmayan kilo kaybı yaşayanlara; uzun süren kabızlık yaşayanlara; dışkılama alışkanlığında değişiklik olması durumunda; bilgisayarlı tomografi, ultrasonografi yahut MR üzere görüntüleme biçimlerinde kalın bağırsağında duvar kalınlık artışı yahut tümöral görünüm varlığında bu lezyonlardan kesim alınması ve teşhis koymak gayeli; tedavi ile geçmeyen ve sebebi açıklanmayan karın ağrılarında da kolonoskopi yapılıyor.
TERTİPLİ ANTRENMAN BÜYÜK KIYMET TAŞIYOR
Hareketli bir ömür usulü benimsenmesinin genel beden sıhhati için çok kıymetli olan olduğu belirtilirken; nizamlı antrenman, beraberinde bağırsakların sıhhati ve fonksiyonu için de büyük kıymet taşıyor. Uzun müddet hareketsiz kalmaktan kaçınılması, sık aralıklarla yürüyüşler yapılması öneriliyor. Bunun için günlük yarım saatlik yürüyüşlerin haricinde, saat başı 10 dakika kısa yürüyüşler yapmanın bağırsak hareketlerini artırdığı belirtiliyor.
BAĞIRSAK HAREKETLERİNİ DÜZENLEYEN BESİNLER
Bağırsak dostu besinlerin bağırsak sıhhati için kıymetli olduğu vurgulanırken, elma, enginar, ıspanak, lahana, incir, pırasa, üzüm, brokoli, kuşkonmaz, keten tohumu ve yulaf ezmesi üzere besinlerin bağırsak hareketlerini düzenlediği vurgulanıyor. Bunun yanı sıra tam tahıllı ekmek, probiyotik içeren besinler de tesirli oluyor.
Kayısı ve zeytinyağı bağırsak işlevlerini düzenleyerek kabızlığın gelişmesini engelleyen kıymetli besinler içinde yer alıyor. Bu niçinle bilhassa kabızlığın geliştiği durumlarda her sabah 1-2 kuru kayısı ve gün ortasında zeytinyağlı salatalar tüketilmesi öneriliyor.
Gerilimden uzak ömür şekli bağırsak sıhhati için önerilenler içinde yer alıyor.
İkinci beyin olarak isimlendirilen bağırsakların kendine ilişkin nörojenik bir yapısı bulunuyor. Beyin ile bağırsak içinde da sinirsel bir bağ mevcut durumda. Bu niçinle şahıslarda meydana gelen his durum değişiklikleri, gerilim üzere niçinler bağırsak işlevlerini olumsuz etkileyerek, sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasını engelliyor.
Uzamış gerilim ile birlikte sindirim bozuklukları, kalın bağırsak uyarısı ile oluşan ishal, kabızlık, kramp ağrıları, şişkinlik üzere şikayetler oluşabiliyor.
Bedenin ikinci beyni olarak da tanımlanan bağırsaklar, obeziteden depresyona kadar birfazlaca hastalığa davetiye çıkarabiliyor.
Bağışıklık sistemi hücrelerinin büyük bir kısmını bulunduran bağırsakların korunması, bu manada büyük ehemmiyet taşıyor. Hususa ait açıklamalarda bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Uzm. Dr. Ayşegül Öziş, insanların sağlıklı yaşayabilmesi için mikrobiyota yani bağırsaklardaki canlılar, bağışıklık sistemi ve sindirim sistemindeki mukozal bütünlüğün fazlaca kıymetli olduğunu belirtti.
Öziş, “Bağırsaklarımız bedenin bununla birlikte ikinci beyni olarak da tanımlanır. Buradaki ufak bir sorun depresyondan obeziteye, iltihaplı bağırsak hastalığından kansere dek bir hayli meseleye da davetiye çıkarabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
HAREKETSİZ HAYAT ÜSLUBU, BAĞIRSAKLARI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Öziş, son senelerda artan sistemsiz, denetimsiz ve fast food beslenme, gerilim, sigara tüketimi ve koronavirüs enfeksiyonu ile daha da artan hareketsiz hayat üslubunun da tesiriyle sindirim sistemimizin bilhassa de bağırsakların olumsuz etkilenebileceğini vurguladı.
“BAKTERİLER DÜNYASINA ‘MİKROBİYOTA’ İSMİNİ VERİYORUZ”
Bağırsaklarda mikrobiyota ismini verilen ve trilyonlarca bakteriden oluşan bir yapı olduğunu, bu yapı içerisinde yararlı ve ziyanlı denilen mikroorganizmaların bir arada bulunduğunu, hareketsizlik, sıhhatsiz beslenme, gerilim üzere niçinler mikroorganizmalar içindeki dengeyi bozarak, bağırsak dostu denilen bakterilerin azalmasına, ziyanlı bakterilerin de çoğalmasına niye olduğunu tabir eden Öziş, şunları kaydetti:
“Bu durum, bağışıklık sistemimizin zayıflamasına ve bir fazlaca hastalığın oluşmasına da taban hazırlar. Bağırsaklarımızda 100-150 trilyon kadar bakteri yaşar. Bizimle birlikte yaşayan bu bakterilerin bir kısmı güzel, bir kısmı ise berbat bakteri olarak kıymetlendirilir ve hepsi bir istikrar ortasındadır. Bu istikrarın bozulması, bağırsak sıhhatinin bozulması manasına gelir. Bakteriler dünyasına ‘mikrobiyota’ ismini veriyoruz.
“UYKU MESELELERİ BAĞIRSAK SIHHATİNİ NEGATİF ETKİLER”
Sağlıklı bir mikrobiyota beden düzeneğinin sağlıklı bir biçimde yaşaması için değerlidir. Başta antibiyotikler olmak üzere gereksiz ilaç kullanması, hareketsiz ömür, obezite, sıhhatsiz beslenme, sigara, alkol, gerilim ve uyku meseleleri bağırsak sıhhatini negatif tesirler. Bilhassa antibiyotikler, ziyanlı bakterileri öldürürken bağırsaktaki güzel bakterileri de öldürür. bu biçimdece bağışıklığımız zayıflar ve hastalıklara yakalanma riskimiz de artar.”
“SAĞLIKSIZ BAĞIRSAK, SEROTONİN EKSİKLİĞİNE YOL AÇAR”
Öziş, bağırsaklarda bulunan bakterilerin sayısı ve çeşitliliği ne kadar zenginse, o kadar sağlıklı bir mikrobiyota olduğunu aktararak, “Bu da bizi biroldukca hastalıktan korur, beden düzeneğimizin sağlıklı çalışmasını sağlar. Bağırsaklarımız ve bağırsak bakterileri birtakım nörokimyasallar üreterek beynin ruh, hafıza ve öğrenme durumunu da tesirler. Sıhhatsiz bağırsak, memnunluk hormonu olarak bilinen ‘serotonin’ eksikliğine niye olur. Serotonin eksikliğinde huzursuzluk, gerilim, tasa, sonluluk, depresyon üzere belirtiler görülür. Yani sağlıklı ve memnun bağırsaklar, sağlıklı ve memnun bir insan manasına gelir.” değerlendirmesinde bulundu.
BAĞIRSAK SIHHATİ İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Bağırsak sıhhati için en uygun diyetin Akdeniz diyeti olduğunu belirten Öziş, probiyotik bakımından varlıklı, işlenmemiş, bol bol zerzevat ve meyve tüketilmesi, fruktozdan varlıklı mısır şurubundan uzak durulması gerektiğini, D vitamini bağırsak sıhhati için son derece değerli olduğunu belirtti.
“YEMEK YERKEN ÇABUK ETMEMEK VE BESİNLERİ YETERLİ ÇİĞNEMEK GEREKİR”
Öziş, ayrıyeten kaliteli fermente besinlerden zeytin, turşu, yoğurt, kefir, sirke tercih edilmesi, elma, muz, bitter çikolata, enginar, keten tohumu, yer elması, sarımsak, mantar, soğanın da bol bol tüketilmesi gerektiğinin de altını çizerek şu tabirleri kullandı:
“Yemek yerken tez etmemek ve besinleri uygun çiğnemek gerekir. GDO’lu, paketli besinler, rafine şeker, yapay tatlandırıcılar, doymuş trans yağlar, hava kirliliği, sigara dumanı, biroldukça kimyasal bağırsak ve sindirimi olumsuz tesirler. Antibiyotikler, antiromatizmal ilaçlar, kortizon, doğum denetim hapları, mide ilaçları, kanser ilaçları ve antidepresanlar da tıpkı biçimde mide bağırsak sistemine ziyan verir. Hekim tarafınca tavsiye edilmedikçe antibiyotik ve romatizmal ilaçlar kullanılmamalıdır.”
45 YAŞ ÜSTÜNE 5 YILDA BİR TARAMA ÖNERİLİYOR
Öte yandan, 45 yaş üstündeki şahıslarda muhtemel bağırsak kanserinin erken teşhisi için 5 yılda bir tarama hedefiyle kolonoskopi yapılması öneriliyor. Bu süreç ile var ise polip denilen ve vakit içinde kansere dönüşebilen lezyonların çıkarılması ile kanser gelişmeninin önüne geçilebiliyor.
Ayrıyeten, makattan taze kırmızı kanaması olanlar yahut dışkısında kapalı kan saptananlara; birinci derece akrabasında kalın bağırsak kanseri yahut polip hikayesi olanlara; denetim maksadıyla bağırsak kanseri yahut polipi hikayesi olanlara; çekilen başka sinemalarda kalın bağırsakta kuşkulu görünüm saptanan şahıslara; geçmeyen ishali olanlarda ishal sebebinin araştırılması hedefiyle; ülseratif kolit ve Crohn hastalığı üzere bağırsak hastalıkları olanlara; sebebi açıklanmayan kilo kaybı yaşayanlara; uzun süren kabızlık yaşayanlara; dışkılama alışkanlığında değişiklik olması durumunda; bilgisayarlı tomografi, ultrasonografi yahut MR üzere görüntüleme biçimlerinde kalın bağırsağında duvar kalınlık artışı yahut tümöral görünüm varlığında bu lezyonlardan kesim alınması ve teşhis koymak gayeli; tedavi ile geçmeyen ve sebebi açıklanmayan karın ağrılarında da kolonoskopi yapılıyor.
TERTİPLİ ANTRENMAN BÜYÜK KIYMET TAŞIYOR
Hareketli bir ömür usulü benimsenmesinin genel beden sıhhati için çok kıymetli olan olduğu belirtilirken; nizamlı antrenman, beraberinde bağırsakların sıhhati ve fonksiyonu için de büyük kıymet taşıyor. Uzun müddet hareketsiz kalmaktan kaçınılması, sık aralıklarla yürüyüşler yapılması öneriliyor. Bunun için günlük yarım saatlik yürüyüşlerin haricinde, saat başı 10 dakika kısa yürüyüşler yapmanın bağırsak hareketlerini artırdığı belirtiliyor.
BAĞIRSAK HAREKETLERİNİ DÜZENLEYEN BESİNLER
Bağırsak dostu besinlerin bağırsak sıhhati için kıymetli olduğu vurgulanırken, elma, enginar, ıspanak, lahana, incir, pırasa, üzüm, brokoli, kuşkonmaz, keten tohumu ve yulaf ezmesi üzere besinlerin bağırsak hareketlerini düzenlediği vurgulanıyor. Bunun yanı sıra tam tahıllı ekmek, probiyotik içeren besinler de tesirli oluyor.
Kayısı ve zeytinyağı bağırsak işlevlerini düzenleyerek kabızlığın gelişmesini engelleyen kıymetli besinler içinde yer alıyor. Bu niçinle bilhassa kabızlığın geliştiği durumlarda her sabah 1-2 kuru kayısı ve gün ortasında zeytinyağlı salatalar tüketilmesi öneriliyor.
Gerilimden uzak ömür şekli bağırsak sıhhati için önerilenler içinde yer alıyor.
İkinci beyin olarak isimlendirilen bağırsakların kendine ilişkin nörojenik bir yapısı bulunuyor. Beyin ile bağırsak içinde da sinirsel bir bağ mevcut durumda. Bu niçinle şahıslarda meydana gelen his durum değişiklikleri, gerilim üzere niçinler bağırsak işlevlerini olumsuz etkileyerek, sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasını engelliyor.
Uzamış gerilim ile birlikte sindirim bozuklukları, kalın bağırsak uyarısı ile oluşan ishal, kabızlık, kramp ağrıları, şişkinlik üzere şikayetler oluşabiliyor.