Holokost sırasında Yahudiler tarafından yapılmış kemanları dünyanın dört bir yanındaki müzisyenlerin Nazi ölüm kamplarında susturulanlara umut dolu, melodik bir saygı duruşu olarak çalabilmesi için restore eden İsrailli luthier Amnon Weinstein, 4 Mart'ta Tel Aviv'de öldü. 84 yaşındaydı.
Hastanede öldüğü oğlu Avshalom Weinstein tarafından doğrulandı.
Bay Weinstein, restore ettiği kemanları Holokost'u anan konserler ve eğitim programları için orkestraların kullanımına sunan bir organizasyon olan Umut Kemanları'nın kurucusuydu. Enstrümanlar, Auschwitz toplama kampının kurtarılması anısına düzenlenen bir etkinlikte Berlin de dahil olmak üzere dünya çapında düzinelerce şehirde çalındı.
2016 PBS belgeselinde “Umut Kemanları, devasa bir ses ormanı gibi” dedi. “Her nota bir oğlanı, bir kızı ve bir daha asla konuşamayacak olan erkekleri ve kadınları temsil ediyor. Ama kemanlar çalındığında onlar adına konuşacaklar.”
Koleksiyonunda Holokost dönemine ait 60'tan fazla keman yer alıyor.
Bazıları, onları bavullarda toplama kamplarına taşıyan ve daha sonra mahkumlar gaz odalarına yürürken onları orkestralarda çalmaya zorlanan Yahudilere aitti. Diğerleri ise Yahudi gettolarında vakit geçirmek için oynanıyordu. Bunlardan biri, kaderini bilen bir adam tarafından trenden demiryolu işçisinin üzerine atıldı.
Adam, Bay Weinstein'ı tekrarlayarak işçiye, “Şu anda gideceğim yerde kemana ihtiyacım yok” dedi. “İşte, kemanımı al ki yaşasın.”
Bir keman yapımcısının oğlu olan Bay Weinstein, Tel Aviv'de King Solomon Caddesi'ndeki bir apartmanın bodrum katındaki sıkışık ve tozlu bir atölyede çalışıyordu.
North Carolina-Charlotte Üniversitesi'nden müzik profesörü ve “Umut Kemanları” hakkında bir kitap yazan James A. Grymes, bir röportajda “Oraya gitmek, zamanda geriye gitmek gibiydi” dedi. “Gerçekten Stradivari'nin atölyesindeymişsiniz gibi hissettim; cila kokusu, her yerde keman parçaları var. Sanki kemanın Willy Wonka'sı gibi.”
1980'lerde bir öğleden sonra, kolunda mahkum kimliği dövmesi bulunan bir adam, kendisi gibi Auschwitz'den sağ kurtulmuş yıpranmış bir kemanla geldi.
Bay Grymes, “Umut Kemanları: Holokost Kemanları – İnsanlığın En Karanlık Saatinde Umut ve Özgürlük Enstrümanları” (2014) adlı kitabında “Kemanın üst kısmı yağmurda ve karda çalmaktan hasar görmüştü” diye yazmıştı. “Amnon aleti parçalara ayırdığında, içinde yalnızca Auschwitz'deki krematoryumdan geldiğini varsayabileceği kül buldu.”
Holokost'ta geniş ailesinin yüzlerce üyesini kaybeden Bay Weinstein, neredeyse adamı geri çeviriyordu; Böyle bir enstrüman üzerinde çalışmak bana duygusal açıdan çok külfetli geldi. Ama sonunda kemanı tamir etti ve adam çalması için onu torununa verdi.
Bay Weinstein, 1990'ların sonunda oğlunu luthier olarak eğitene kadar Holokost dönemi kemanları üzerinde çalışmayı tekrar düşünmedi. Bu deneyim ona, Doğu Avrupa'daki kasabalardan klezmer gruplarına ve Itzhak Perlman'ın yeni ortaya çıkan konçertolarına kadar Yahudi kültüründe kemanların rolü hakkında düşündürdü.
PBS belgeselinde “Genç neslin keman çalmayı öğrenmesi bir nevi zorunluluktu” dedi. “Ve eğer bir kemanınız olsaydı, her zaman birisi onu alıp cuma veya cumartesi geceleri çalardı.”
Bir radyo röportajı sırasında dinleyicilerden kendisine Holokost ile ilgili enstrümanlar getirmelerini istedi. Kısa süre sonra aileler, her biri kendi unutulmaz hikayesine sahip, çatı katlarında ve bodrumlarda saklanan kemanlarla atölyesine gelmeye başladı.
Bay Weinstein, özellikle 1945'te Müttefiklerin Almanya'yı işgalinden sonra toplama kamplarından kurtarılanlar karşısında şok olmuştu.
Ohio'daki WKSU'da 2016 yılında yapılan bir radyo röportajında ”Bu, tüm bu insanların duyduğu son insan sesiydi, kemandı” dedi. “Güzellik adını kullanamazsınız. Ama o zamanın güzelliği de buydu, o kemanlar.”
Amnon Weinstein, 21 Temmuz 1939'da Zorunlu Filistin'de doğdu ve Tel Aviv'de büyüdü. Babası Moshe Weinstein bir müzisyen ve keman yapımcısıydı. Annesi Golda (Yevirovitz) Weinstein, kocasının atölyesinde piyanist ve sekreterdi. Almanya'da Yahudilere yönelik zulmün arttığı 1938 yılında Litvanya'dan göç ettiler.
Bay Weinstein, babasının keman dükkanında çalışarak büyüdü. 20'li yaşlarının başında, keman yapımı eğitimi almak için uzun zamandır usta lutiyeleriyle tanınan İtalya'nın Cremona şehrine taşındı. Eğitimine Paris'te dünyanın en ünlü lutiyelerinden biri olan Étienne Vatelot'un yanında devam etti. 1975 yılında, babası II. Dünya Savaşı'nda Yahudi direniş savaşçısı olan ve 2008 yapımı “Defiance” filmiyle ünlenen Assaela Bielski Gershoni ile evlendi.
1986 yılında babasının ölümünden sonra Bay Weinstein, ailenin keman dükkanının yönetimini devraldı; On yıl sonra Violins of Hope'u kurdu. Koleksiyondaki kemanlarla ilk konserler 2008 yılında Türkiye ve İsrail'de gerçekleşti. Diğerleri İsviçre, İspanya ve Meksika'nın yanı sıra Ohio, Kuzey Carolina ve Virginia'da da onları takip etti.
Sık sık “Her konser bir zaferdir” derdi.
Müzisyenler, özellikle Yahudi olanlar, koleksiyondaki kemanları çalmayı iç açıcı bir deneyim olarak tanımladılar.
Koleksiyondan bir enstrüman kullanarak albüm kaydeden kemancı Niv Ashkenazi bir röportajda, “Benim için duygusal bir durum çünkü bu kemanı çalmak için değil, konuşmasına izin vermek için oradayım” dedi. “Müzisyenler olarak bizim görevimiz bu kemanların parlamasına izin vermek.”
“Umut Kemanları” projesine devam etmek isteyen oğlu Avshalom'un yanı sıra Bay Weinstein'ın eşi hayatta kaldı; diğer iki çocuk, Merav Vonshak ve Yehonatan Weinstein; ve yedi torun.
2016 yılında Bay Weinstein, ülkenin en yüksek ödüllerinden biri olan Federal Almanya Cumhuriyeti Liyakat Haçı ile ödüllendirildi.
Ödül töreni sırasında dönemin Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier doğrudan Bay Weinstein ile konuştu.
“Paha biçilmez kemanlarınızın her birinin arkasında bir insan ruhu vardır” dedi. “Hayal edilemeyecek şiddet ve zulümle zulme uğrayan, işkence gören ve susturulan bir kişi.”
Bay Steinmeier kemanını trenden atan adamdan bahsetti. Auschwitz'de keman çalan bir mahkumu anlattı.
“Her keman bir kişiyi temsil ediyor Amnon” dedi. “Ve kemanlarınız çaldığında altı milyon insanı temsil ediyorlar.”
Hastanede öldüğü oğlu Avshalom Weinstein tarafından doğrulandı.
Bay Weinstein, restore ettiği kemanları Holokost'u anan konserler ve eğitim programları için orkestraların kullanımına sunan bir organizasyon olan Umut Kemanları'nın kurucusuydu. Enstrümanlar, Auschwitz toplama kampının kurtarılması anısına düzenlenen bir etkinlikte Berlin de dahil olmak üzere dünya çapında düzinelerce şehirde çalındı.
2016 PBS belgeselinde “Umut Kemanları, devasa bir ses ormanı gibi” dedi. “Her nota bir oğlanı, bir kızı ve bir daha asla konuşamayacak olan erkekleri ve kadınları temsil ediyor. Ama kemanlar çalındığında onlar adına konuşacaklar.”
Koleksiyonunda Holokost dönemine ait 60'tan fazla keman yer alıyor.
Bazıları, onları bavullarda toplama kamplarına taşıyan ve daha sonra mahkumlar gaz odalarına yürürken onları orkestralarda çalmaya zorlanan Yahudilere aitti. Diğerleri ise Yahudi gettolarında vakit geçirmek için oynanıyordu. Bunlardan biri, kaderini bilen bir adam tarafından trenden demiryolu işçisinin üzerine atıldı.
Adam, Bay Weinstein'ı tekrarlayarak işçiye, “Şu anda gideceğim yerde kemana ihtiyacım yok” dedi. “İşte, kemanımı al ki yaşasın.”
Bir keman yapımcısının oğlu olan Bay Weinstein, Tel Aviv'de King Solomon Caddesi'ndeki bir apartmanın bodrum katındaki sıkışık ve tozlu bir atölyede çalışıyordu.
North Carolina-Charlotte Üniversitesi'nden müzik profesörü ve “Umut Kemanları” hakkında bir kitap yazan James A. Grymes, bir röportajda “Oraya gitmek, zamanda geriye gitmek gibiydi” dedi. “Gerçekten Stradivari'nin atölyesindeymişsiniz gibi hissettim; cila kokusu, her yerde keman parçaları var. Sanki kemanın Willy Wonka'sı gibi.”
1980'lerde bir öğleden sonra, kolunda mahkum kimliği dövmesi bulunan bir adam, kendisi gibi Auschwitz'den sağ kurtulmuş yıpranmış bir kemanla geldi.
Bay Grymes, “Umut Kemanları: Holokost Kemanları – İnsanlığın En Karanlık Saatinde Umut ve Özgürlük Enstrümanları” (2014) adlı kitabında “Kemanın üst kısmı yağmurda ve karda çalmaktan hasar görmüştü” diye yazmıştı. “Amnon aleti parçalara ayırdığında, içinde yalnızca Auschwitz'deki krematoryumdan geldiğini varsayabileceği kül buldu.”
Holokost'ta geniş ailesinin yüzlerce üyesini kaybeden Bay Weinstein, neredeyse adamı geri çeviriyordu; Böyle bir enstrüman üzerinde çalışmak bana duygusal açıdan çok külfetli geldi. Ama sonunda kemanı tamir etti ve adam çalması için onu torununa verdi.
Bay Weinstein, 1990'ların sonunda oğlunu luthier olarak eğitene kadar Holokost dönemi kemanları üzerinde çalışmayı tekrar düşünmedi. Bu deneyim ona, Doğu Avrupa'daki kasabalardan klezmer gruplarına ve Itzhak Perlman'ın yeni ortaya çıkan konçertolarına kadar Yahudi kültüründe kemanların rolü hakkında düşündürdü.
PBS belgeselinde “Genç neslin keman çalmayı öğrenmesi bir nevi zorunluluktu” dedi. “Ve eğer bir kemanınız olsaydı, her zaman birisi onu alıp cuma veya cumartesi geceleri çalardı.”
Bir radyo röportajı sırasında dinleyicilerden kendisine Holokost ile ilgili enstrümanlar getirmelerini istedi. Kısa süre sonra aileler, her biri kendi unutulmaz hikayesine sahip, çatı katlarında ve bodrumlarda saklanan kemanlarla atölyesine gelmeye başladı.
Bay Weinstein, özellikle 1945'te Müttefiklerin Almanya'yı işgalinden sonra toplama kamplarından kurtarılanlar karşısında şok olmuştu.
Ohio'daki WKSU'da 2016 yılında yapılan bir radyo röportajında ”Bu, tüm bu insanların duyduğu son insan sesiydi, kemandı” dedi. “Güzellik adını kullanamazsınız. Ama o zamanın güzelliği de buydu, o kemanlar.”
Amnon Weinstein, 21 Temmuz 1939'da Zorunlu Filistin'de doğdu ve Tel Aviv'de büyüdü. Babası Moshe Weinstein bir müzisyen ve keman yapımcısıydı. Annesi Golda (Yevirovitz) Weinstein, kocasının atölyesinde piyanist ve sekreterdi. Almanya'da Yahudilere yönelik zulmün arttığı 1938 yılında Litvanya'dan göç ettiler.
Bay Weinstein, babasının keman dükkanında çalışarak büyüdü. 20'li yaşlarının başında, keman yapımı eğitimi almak için uzun zamandır usta lutiyeleriyle tanınan İtalya'nın Cremona şehrine taşındı. Eğitimine Paris'te dünyanın en ünlü lutiyelerinden biri olan Étienne Vatelot'un yanında devam etti. 1975 yılında, babası II. Dünya Savaşı'nda Yahudi direniş savaşçısı olan ve 2008 yapımı “Defiance” filmiyle ünlenen Assaela Bielski Gershoni ile evlendi.
1986 yılında babasının ölümünden sonra Bay Weinstein, ailenin keman dükkanının yönetimini devraldı; On yıl sonra Violins of Hope'u kurdu. Koleksiyondaki kemanlarla ilk konserler 2008 yılında Türkiye ve İsrail'de gerçekleşti. Diğerleri İsviçre, İspanya ve Meksika'nın yanı sıra Ohio, Kuzey Carolina ve Virginia'da da onları takip etti.
Sık sık “Her konser bir zaferdir” derdi.
Müzisyenler, özellikle Yahudi olanlar, koleksiyondaki kemanları çalmayı iç açıcı bir deneyim olarak tanımladılar.
Koleksiyondan bir enstrüman kullanarak albüm kaydeden kemancı Niv Ashkenazi bir röportajda, “Benim için duygusal bir durum çünkü bu kemanı çalmak için değil, konuşmasına izin vermek için oradayım” dedi. “Müzisyenler olarak bizim görevimiz bu kemanların parlamasına izin vermek.”
“Umut Kemanları” projesine devam etmek isteyen oğlu Avshalom'un yanı sıra Bay Weinstein'ın eşi hayatta kaldı; diğer iki çocuk, Merav Vonshak ve Yehonatan Weinstein; ve yedi torun.
2016 yılında Bay Weinstein, ülkenin en yüksek ödüllerinden biri olan Federal Almanya Cumhuriyeti Liyakat Haçı ile ödüllendirildi.
Ödül töreni sırasında dönemin Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier doğrudan Bay Weinstein ile konuştu.
“Paha biçilmez kemanlarınızın her birinin arkasında bir insan ruhu vardır” dedi. “Hayal edilemeyecek şiddet ve zulümle zulme uğrayan, işkence gören ve susturulan bir kişi.”
Bay Steinmeier kemanını trenden atan adamdan bahsetti. Auschwitz'de keman çalan bir mahkumu anlattı.
“Her keman bir kişiyi temsil ediyor Amnon” dedi. “Ve kemanlarınız çaldığında altı milyon insanı temsil ediyorlar.”